Tâm Lý Học Lâm Sàng Là Gì?
Trong tiếng Anh, tâm lý học lâm sàng được gọi là Clinical Psychology. Đây là một cụm từ cấu tạo bởi hai thành phần, bao gồm Psychology có nghĩa là Tâm lý học và Clinical là tính từ để chỉ những thứ thuộc buồng bệnh, phòng bệnh hay giường bệnh. Trong tiếng Việt, từ Clinical được Việt hóa là “lâm sàng” bởi “lâm” có nghĩa là tới gần, đến thăm còn “sàng” là từ Hán Việt - chỉ cái giường, lâm sàng có nghĩa là sự thăm khám (tại giường) bệnh của bác sĩ hoặc các chuyên gia, hay nói đúng hơn là thăm khám trực tiếp với đối tượng mang bệnh để tìm ra các dấu hiệu bệnh, chẩn đoán và điều trị bệnh. Từ đó chúng ta có thể hiểu rằng Tâm lý học lâm sàng là chuyên ngành liên quan đến việc giúp đỡ các thân chủ bằng cách tiếp xúc và quan sát, tìm hiểu cũng như nghiên cứu hành động, cử chỉ, lời nói của họ, từ đó giúp các thân chủ hiểu được những vấn đề trong các hoạt động hàng ngày của mình để có thể điều chỉnh lại suy nghĩ cũng như hành vi sao cho phù hợp và giúp cải thiện chất lượng cuộc sống. Các nhà tâm lý học lâm sàng thường sử dụng những công cụ trong quá trình chẩn đoán và điều trị, chúng bao gồm: hình vẽ, bài trắc nghiệm tâm lý, mô hình, phép ẩn dụ, v.v
Tâm lý học lâm sàng là một chuyên ngành khá rộng -giải quyết một loạt các vấn đề sức khỏe tâm thần và hành vi - và ghi dấu bởi tính toàn diện và các kiến thức, kỹ năng phù hợp được tích hợp từ nhiều lĩnh vực trong và ngoài ngành tâm lý học. Chuyên ngành này được đào tạo, giáo dục, giám sát và thực hành dựa trên nghiên cứu. Tâm lý học lâm sàng là chuyên khoa tâm lý cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe tâm thần và hành vi liên tục và toàn diện cho rất nhiều đối tượng, từ các cá nhân, cặp vợ chồng, gia đình và nhóm đến các tổ chức và cộng đồng. Phạm vi của tâm lý học lâm sàng bao gồm mọi lứa tuổi với sự đa dạng và nhiều hệ thống khác nhau.
Tham khảo: Trị Liệu Tâm Lý: Không phải ai cũng có thể hành nghề
Tâm Lý Học Lâm Sàng Giải Quyết Vấn Đề Gì?
Mỗi nhà tâm lý học lâm sàng làm việc riêng về các vấn đề tâm thần, cảm xúc và hành vi cụ thể. Những vấn đề này bao gồm từ các vấn đề ngắn hạn, chẳng hạn như khó khăn do xung đột mối quan hệ hoặc căng thẳng trong công việc cho đến các tình trạng mãn tính và nghiêm trọng hơn, chẳng hạn như rối loạn căng thẳng sau chấn thương và nghiện ngập. Dưới đây là các vấn đề về hành vi và sức khỏe tâm thần mà các cá nhân phải đối mặt trong suốt cuộc đời sẽ được Tâm lý học lâm sàng giải quyết, bao gồm:
Các vấn đề về điều chỉnh, phản ứng với căng thẳng và phản ứng với sang chấn.
Các vấn đề về cảm xúc và tâm lý, bao gồm can thiệp khủng hoảng và cả những bệnh tâm thần nghiêm trọng.
Các vấn đề và rối loạn chức năng giữa các cá nhân hoặc xã hội.
Các vấn đề về hành vi bao gồm lạm dụng chất kích thích và lệ thuộc.
Các tình trạng về trí tuệ, nhận thức và thần kinh.
Tìm hiểu về Chuyên gia trị liệu tâm lý
Đối Tượng Của Tâm Lý Học Lâm Sàng
Các nhà tâm lý học lâm sàng cung cấp dịch vụ cho các cá nhân ở mọi ngành nghề và lứa tuổi, các cặp vợ chồng và gia đình trong mọi khoảng thời gian. Các chuyên gia cũng sẵn sàng phục vụ các nhóm dân cư từ mọi nguồn gốc dân tộc, văn hóa và kinh tế xã hội để giải quyết hoặc ngăn ngừa các vấn đề và can thiệp để nâng cao hiệu quả, chất lượng cuộc sống và hạnh phúc của mọi người. Các vấn đề hoặc nhu cầu được giải quyết bao gồm từ các vấn đề cần điều chỉnh nhỏ đến các vấn đề sức khỏe tâm thần nghiêm trọng.
Tâm Lý Học Lâm Sàng Đào Tạo Những Gì?
Trước hết, chuyên ngành này cung cấp hiểu biết về tâm sinh lý và sức khỏe tâm thần trong suốt cuộc đời cũng như khả năng đánh giá chức năng nhận thức, hành vi, cảm xúc và giữa các cá nhân, đồng thời tích hợp và tổng hợp dữ liệu kiểm tra với các quan sát, phỏng vấn và các nguồn dữ liệu khác.
Quan trọng hơn, chúng cung cấp khả năng tiến hành can thiệp đến tâm lý và hành vi để cải thiện sức khỏe và hoạt động của thân chủ bằng cách sử dụng một loạt các can thiệp dựa trên những bằng chứng khoa học xác đáng và đủ tin cậy.
Dưới đây là một số những kiến thức khác của ngành học này:
Khả năng tiến hành, phổ biến và triển khai nghiên cứu về một loạt các quá trình tâm lý lâm sàng.
Thiết lập và duy trì các mối quan hệ trị liệu và giao tiếp với nhiều quần thể đa dạng.
Khả năng nhận biết và phản ứng với các vấn đề đạo đức, luật pháp, quy định khi chúng đi đôi với việc thực hành tâm lý học lâm sàng.
Hiểu biết về những kỳ vọng chuyên sâu dẫn đến các hành vi trong hiện tại, thúc đẩy sự tự phản ánh, tính chính trực và trách nhiệm giải trình.
Nhận thức và hiểu biết về cách các giai đoạn phát triển và quá trình chuyển đổi cuộc sống giao nhau với bối cảnh văn hóa xã hội sinh học lớn hơn, từ đó nhận thấy bản sắc phát triển như thế nào như một chức năng của những giao điểm đó và cách những trải nghiệm xã hội hóa và trưởng thành khác nhau này ảnh hưởng đến thế giới quan và bản sắc.
Nhờ kiến thức và kỹ năng trên, các nhà tâm lý học lâm sàng vô cùng phù hợp với nghề nghiệp trong các ngành đa dạng như nghiên cứu, chăm sóc sức khỏe tổng hợp, giảng dạy, phát triển và đánh giá chương trình, tham vấn, chính sách công và thực hành nghề nghiệp. Đã không còn sự hiểu lầm đơn thuần rằng các nhà tâm lý học lâm sàng chỉ làm việc trong những phạm vi hạn chế như cơ sở tư nhân hoặc bệnh viện nhà nước. Ngày nay, nhiều chuyên gia trong ngành thường làm việc theo nhóm với các tổ chức y tế, tổ chức sức khỏe cộng đồng hoặc các dịch vụ xã hội.
Các Kỹ Năng Và Thủ Tục
Giám sát và đào tạo lĩnh vực này theo hướng dẫn của lý thuyết và nghiên cứu.
Tham vấn với nhiều tổ chức và chuyên gia sức khỏe hành vi và tâm thần.
Sử dụng các cuộc trò chuyện để đánh giá hành vi, thực hành, áp dụng và giải thích các biện pháp kiểm tra tâm lý. Cần lưu ý ở đây, các chuyên gia tâm lý học lâm sàng không “đánh giá” nhân cách hay sự tốt xấu của các thân chủ mà họ “đánh giá” vấn đề mà thân chủ gặp phải thông qua quan sát cử chỉ, hành vi, lời nói, v.v để từ đó tìm ra giải pháp.
Can thiệp các vấn đề bằng cách sử dụng một loạt các phương pháp tiếp cận dựa trên các nền tảng bằng chứng khoa học, lý thuyết và các nghiên cứu cho các thân chủ (cá nhân, gia đình và nhóm). Các mô hình có thể được sử dụng trong tâm lý học lâm sàng bao gồm Phân tâm học (psychoanalysis), Liệu pháp nhận thức hành vi (CBT), v.v
Tâm Lý Học Lâm Sàng Có Thực Sự Hiệu Quả
Tâm lý học lâm sàng đã được chứng minh là có hiệu quả với rất nhiều trường hợp và giúp người bệnh cải thiện chất lượng cuộc sống. Tuy vậy, điều quan trọng nhất vẫn là tìm được những chuyên gia uy tín, có trình độ chuyên môn, được đào tạo bài bản và phù hợp với bản thân người bệnh. Các liệu pháp cũng cần được các chuyên gia áp dụng đúng đắn để mang lại kết quả tốt nhất.
Tham khảo các bài viết có liên quan đến tâm lý lâm sàng:
Vượt quá ranh giới và xâm phạm ranh giới trong tâm lý lâm sàng: Đọc bài viết tại đây.
Giá trị con người trong trong bối cảnh phân tích hành vi lâm sàng hiện đại: Đọc bài viết tại đây.
Nguồn: APA - Clinical Psychology
