1. Vị trí địa lí, hình dạng và kích thước lãnh thổ châu Âu
Câu hỏi: Dựa vài hình 1.1 và thông tin trong bài, em hãy:
- Trình bày đặc điểm kích thước và hình dạng của châu Âu.
- Nêu đặc điểm vị trí địa lý của châu Âu.
Câu trả lời:
- Đặc điểm kích thước và hình dạng của châu Âu:
+ Kích thước: Diện tích nhỏ, khoảng 10,5 triệu km2, chỉ lớn hơn châu Đại Dương, đường bờ biển dài khoảng 43 000 km.
+ Hình dạng: Đường bờ biển bị cắt xẻ mạnh, biển ăn sâu vào đất liền, tạo nhiều bán đảo, vũng vịnh làm cho lãnh thổ châu lục có hình dạng lồi lõm phức tạp.
- Đặc điểm vị trí địa lý của châu Âu:
+ Nằm ở phía tây của lục địa Á - Âu, nằm hoàn toàn trên bán cầu Bắc.
+ Lãnh thổ trên đất liền trải dài từ khoảng 36oB đến 71oB.
+ Có ba mặt giáp biển và đại dương: Phía Bắc giáp Bắc Băng Dương; Phía Tây giáp Đại Tây Dương; Phía Nam giáp Địa Trung Hải; Phía Đông có dãy U-ran ngăn cách châu Âu với châu Á.
2. Đặc điểm tự nhiên châu Âu
Câu hỏi 1: Dựa vào hình 1.1 và thông tin trong bài, em hãy:
- Kể tên và xác định các đồng bằng, các dãy núi chính ở châu Âu.
- Phân tích đặc điểm các khu vực địa hình đồng bằng và miền núi ở châu Âu.
Câu trả lời:
- Các đồng bằng: Đồng bằng Đông Âu; Đồng bằng Bắc Âu; Đồng bằng Tây Âu.
- Các dãy núi chính: Dãy U-ran; Dãy Xcan-đi-na-vi; Dãy An-pơ; Dãy Cac-pat; Dãy Cap-ca; Dãy Pi-rê-nê; Dãy A-pen-nin; Dãy An-pơ-đi-na-rich.
- Đặc điểm các khu vực địa hình đồng bằng và miền núi ở châu Âu:
+ Địa hình đồng bằng: chiếm phần lớn diện tích, phân bố chủ yếu ở phía đông và trung tâm, tạo thành một dải dài.
+ Địa hình miền núi:
- Địa hình núi già: nằm ở phía bắc và trung tâm chạy theo hướng bắc nam.
- Địa hình núi trẻ: chiếm 1,5% diện tích lãnh thổ, phân bố chủ yếu ở phía nam.
Câu hỏi 2: Dựa vào hình 1.2 và thông tin trong bài, em hãy:
- Kể tên các đới và kiểu khí hậu của châu Âu.
- Trình bày đặc điểm phân hoá khí hậu ở châu Âu.
Câu trả lời:
- Các đới và kiểu khí hậu của châu Âu: đới khí hậu châu Âu phân hoá thành 3 đới và 4 kiểu khí hậu chính:
+ 3 đới khí hậu: Đới khí hậu cực và cận cực, đới khí hậu ôn đới, đới khí hậu cận nhiệt.
+ 4 kiểu khí hậu: Kiểu khí hậu ôn đới hải dương, kiểu khí hậu ôn đới lục địa, kiểu khí hậu cận nhiệt địa trung hải và kiểu khí hậu núi cao.
- Đặc điểm phân hoá khí hậu ở châu Âu: Khí hậu châu Âu phân hoá đa dạng thành các đới và kiểu khí hậu:
+ Đới khí hậu cực và cận cực: phân bố ở phía bắc châu lục và các đảo vùng cực, khí hậu lạnh giá quanh năm, lượng mưa rất ít.
+ Đới khí hậu ôn đới chiếm diện tích lớn nhất, gồm 2 kiểu khí hậu:
- Kiểu khí hậu ôn đới hải dương: phân bố ở các đảo và vùng ven biển phía tây, khí hậu điều hoà, mùa hè mát, mùa đông không lạnh lắm, nhiệt độ trung bình năm thường trên 0oC, mưa quanh năm và lượng mưa tương đối lớn.
- Kiểu khí hậu ôn đới lục địa: phân bố ở vùng trung tâm và phía đông, khí hậu có mùa hè nóng, mùa đông lạnh, tuyết rơi nhiều, lượng mưa ít, giảm dần từ tây sang đông.
+ Đới khí hậu cận nhiệt: phân bố ở phía nam với kiểu khí hậu cận nhiệt địa trung hải: mùa hè nóng, khô; mùa đông ấm, có mưa rào; lượng mưa ở mức trung bình.
+ Kiểu khí hậu núi cao: thay đổi theo độ cao, đỉnh núi thường có băng tuyết bao phủ.
Câu hỏi 3: Dựa vào hình 1.1 và thông tin trong bài, em hãy:
- Xác định các con sông lớn ở châu Âu: Von-ga, Đa-nuyp, Rai-nơ.
- Cho biết các con sông trên đổ ra biển và đại dương nào?
Câu trả lời:
- Sông Von-ga nằm ở phía Đông châu Âu và đổ ra biển Ca-xpi.
- Sông Đa-nuyp nằm ở phía Nam châu Âu và đổ ra biển Đen.
- Sông Rai-nơ nằm ở phía Tây châu Âu và đổ ra biển Bắc.
Câu hỏi 4: Dựa vào hình 1.1, hình 1.2 và thông tin trong bài, em hãy:
- Xác định các đới thiên nhiên ở châu Âu.
- Cho biết thiên nhiên ở đới ôn hoà của châu Âu có sự phân hoá như thế nào?
Câu trả lời:
Các đới thiên nhiên ở châu Âu:
- Châu Âu nằm trên 2 đới thiên nhiên chủ yếu:
+ Đới lạnh: chiếm diện tích nhỏ ở các đảo, quần đảo thuộc Bắc Băng Dương và một phần lãnh thổ phía bắc châu lục.
+ Đới ôn hoà: chiếm phần lớn lãnh thổ châu Âu.
Sự phân hoá thiên nhiên ở đới ôn hoà của châu Âu: thiên nhiên ở đới ôn hoà của châu Âu phân hoá đa dạng:
- Ở khu vực ven biển phía tây: phổ biến rừng lá rộng với thực vật chủ yếu là sồi, dẻ; động vật có gấu nâu, chim gõ kiến, gà rừng,...
- Ở khu vực lục địa phía đông:
+ Thiên nhiên có sự thay đổi từ bắc xuống nam: từ rừng lá kim nghèo thành phần loài với thực vật chủ yếu là thông, vân sam, chuyển dần sang rừng hỗn giao, thảo nguyên rừng,...; động vật có nai sừng tấm, gấu,...
+ Phía đông nam nóng và khô hơn nên thảo nguyên chiếm ưu thế; động vật phổ biến là sơn dương, chó sói, đại bàng,...
+ Ven biển Ca-xpi xuất hiện bán hoang mạc.
- Ở phía nam châu lục: sinh vật thích nghi với điều kiện khí hậu khô, nóng vào mùa hè; ở đây có rừng lá cứng địa trung hải như sồi thường xanh, cây bụi; trong rừng có cầy đốm, khỉ mặt đỏ,...
