Ung bướu là gì? Cách phân biệt khối u lành tính và ác tính

Ung bướu là gì? Đây là một thuật ngữ chỉ các khối u phát triển bất thường của các tế bào trong cơ thể chúng ta. Tuy nhiên, không phải tất cả các khối u đều là ác tính và trở thành ung thư. Vậy cách phân biệt khối u lành tính và khối u ác tính như thế nào? Ở bài viết dưới đây, Nhà Thuốc Long Châu giúp bạn làm rõ câu hỏi trên.

Ung bướu là gì?

Nhiều người thắc mắc ung bướu là gì? Ung bướu là thuật ngữ chỉ các khối u phát triển do sự tăng trưởng không kiểm soát của các tế bào bất thường trong cơ thể. Các khối u này có thể lành tính (benign) hoặc ác tính (malignant).

• Khối u lành tính (Benign Tumor): Khối u lành tính là những khối u không có khả năng xâm lấn các mô xung quanh hoặc di căn đến các cơ quan khác trong cơ thể. Chúng thường phát triển chậm và có ranh giới rõ ràng với các mô xung quanh. Ví dụ về khối u lành tính bao gồm u xơ tử cung, u mỡ và u tuyến.
• Khối u ác tính (Malignant Tumor): Khối u ác tính, hay ung thư, là những khối u có khả năng xâm lấn các mô xung quanh và di căn đến các cơ quan khác. Chúng phát triển nhanh chóng, thường có ranh giới không rõ ràng và có thể gây tổn thương nghiêm trọng cho cơ thể. Các loại ung thư phổ biến bao gồm ung thư phổi, ung thư vú và ung thư đại tràng.

Phân biệt khối u lành tính và ác tính

Sau khi đã tìm hiểu về ung bướu là gì, nhiều người vẫn thắc mắc về cách phân biệt khối u lành tính và ác tính. Dưới đây là một số thông tin về khối u lành tính và ác tính bạn nên biết.

Khối u lành tính

U lành tính là loại khối u được hình thành từ những tế bào có cấu trúc bình thường, tương tự như các tế bào khác trong cơ thể. Khác với u ác tính, u lành tính không có khả năng xâm lấn sang các mô lân cận hoặc di căn đến các bộ phận khác qua hệ thống máu hay bạch huyết. Do đó, u lành tính thường không gây nguy hiểm cho sức khỏe, trừ trường hợp chúng phát triển kích thước lớn hoặc chèn ép các mô, mạch máu hay dây thần kinh xung quanh.

Kích thước của u lành tính có thể dao động từ nhỏ đến rất lớn. Trong trường hợp u phát triển quá to, gây ảnh hưởng đến chức năng cơ thể hoặc tiềm ẩn nguy cơ biến chứng, bác sĩ có thể chỉ định phẫu thuật để loại bỏ khối u. Tuy nhiên, do u lành tính có ranh giới rõ ràng với các mô xung quanh nên việc cắt bỏ thường dễ dàng và ít khi tái phát. Ngay cả khi tái phát, u lành tính cũng chỉ xuất hiện trở lại tại vị trí ban đầu.

Điều đặc biệt cần lưu ý là u lành tính hiếm khi chuyển hóa thành u ác tính, ngoại trừ một số trường hợp ngoại lệ như u đại tràng. U đại tràng được coi là "tiền ung thư" đại tràng vì có khả năng biến đổi thành u ác tính. Do đó, để phòng ngừa nguy cơ ung thư đại tràng, u lành tính cần được loại bỏ bằng phương pháp mổ nội soi kịp thời.

Nhìn chung, u lành tính là loại u có ít nguy cơ gây hại cho sức khỏe so với u ác tính. Tuy nhiên, việc theo dõi và kiểm tra định kỳ với bác sĩ vẫn là điều cần thiết để phát hiện sớm những biến đổi bất thường và có biện pháp xử trí kịp thời.

Khối u ác tính

Khác biệt với u lành tính, u ác tính là những khối u đặc điểm nguy hiểm, tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe người bệnh. U ác tính có bờ không đều, thường cứng, cố định chặt vào da và có tốc độ phát triển nhanh chóng. Đặc biệt nguy hiểm, u ác tính có khả năng xâm lấn và lây lan sang các mô và cơ quan lân cận thông qua hệ thống mạch máu và bạch huyết, di căn đến các bộ phận khác trong cơ thể.

U ác tính có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trong cơ thể, tuy nhiên một số vị trí thường gặp bao gồm vú, phổi, ruột, máu, da, cơ quan sinh sản như tử cung, tinh hoàn… Do tốc độ phát triển và lây lan nhanh, việc điều trị u ác tính trở nên phức tạp và khó khăn hơn nhiều so với u lành tính. Nguy cơ tái phát sau điều trị cũng cao hơn, đặc biệt khi phát hiện bệnh ở giai đoạn muộn. Hậu quả nghiêm trọng nhất của u ác tính là đe dọa tính mạng người bệnh, trở thành nguyên nhân gây tử vong cao thứ hai trên thế giới chỉ sau bệnh tim mạch.

Vì vậy, việc tầm soát, phát hiện sớm và điều trị kịp thời u ác tính đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc nâng cao tỷ lệ chữa khỏi và cải thiện tiên lượng sống cho người bệnh. Khi có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào nghi ngờ u ác tính, hãy đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám, chẩn đoán và tư vấn phương pháp điều trị phù hợp.

Nguyên nhân gây ra ung bướu là gì?

Mặc dù nguyên nhân chính xác dẫn đến hình thành khối u trong cơ thể con người vẫn còn là một bí ẩn đối với khoa học, các nhà nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ mật thiết giữa ung thư và sự thay đổi bất thường trong cấu trúc gen của tế bào.

Di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành các khối u trong cơ thể. Khi ADN được di truyền từ bố và mẹ, bạn có khả năng thừa hưởng các gen đột biến, làm tăng nguy cơ phát triển khối u. Những gen đột biến này có thể ảnh hưởng đến quá trình kiểm soát sự phát triển và phân chia tế bào, dẫn đến hình thành các tế bào bất thường, từ đó tạo thành khối u.

Bên cạnh yếu tố di truyền, môi trường sống đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy sự hình thành các khối u, đặc biệt là khối u ác tính dẫn đến ung thư. Hầu hết các đột biến gen gây ung thư xuất phát từ những tác động tiêu cực của môi trường, bao gồm:

• Tiếp xúc với hóa chất độc hại: Một số hóa chất thường gặp trong công nghiệp, sản phẩm gia dụng, thực phẩm chế biến sẵn như benzen, formaldehyde, asbestos, thuốc nhuộm… có khả năng gây tổn thương ADN, dẫn đến đột biến gen và hình thành khối u.
• Nhiễm virus: Một số virus như HPV, virus viêm gan B, C… có thể xâm nhập tế bào và làm thay đổi cấu trúc gen, tạo điều kiện cho sự phát triển của ung thư.
• Tiếp xúc với bức xạ: Tia X, tia gamma, tia UV từ mặt trời hoặc các thiết bị y tế khi tiếp xúc với liều lượng cao có thể gây tổn thương ADN và làm tăng nguy cơ ung thư.
• Viêm nhiễm mãn tính: Viêm nhiễm kéo dài do vi khuẩn, virus hoặc các tác nhân khác có thể kích thích sự phát triển của tế bào bất thường, dẫn đến ung thư.
• Ngoài ra, một số yếu tố môi trường khác như ô nhiễm không khí, ô nhiễm nguồn nước, thói quen sinh hoạt không lành mạnh (lạm dụng rượu bia, thuốc lá, thức khuya,…) cũng góp phần làm tăng nguy cơ ung thư.

Như vậy, ung bướu là gì? Phân biệt khối u lành tính và ác tính như thế nào? Tất cả đã được Nhà thuốc Long Châu giải đáp trong bài viết trên. Hy vọng những thông tin được chia sẻ trong bài viết bổ ích cho bạn đọc, giúp bạn chăm sóc sức khỏe gia đình. Đừng quên theo dõi các bài viết sức khỏe trên website Nhà thuốc Long Châu nhé!

Xem thêm: Tổng quan về việc điều trị bướu cổ lành tính và cách phòng ngừa