Đột quỵ xuất huyết não là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và chẩn đoán

Đột quỵ xuất huyết não là một trong những tình trạng đột quỵ phổ biến. Người bị đột quỵ xuất huyết não nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong hoặc gặp các biến chứng nặng nề.

Vậy triệu chứng đột quỵ gặp trong dạng xuất huyết não là gì, làm sao để nhận biết và phòng ngừa đột quỵ xuất huyết não? Cách điều trị bệnh đột quỵ xuất huyết não ra sao?

Đột quỵ xuất huyết não là gì?

Đột quỵ xuất huyết não là tình trạng một hoặc các mạch máu trong não bị vỡ và chảy máu vào các mô não, gây tổn thương và làm chết các tế bào não. Thống kê cho thấy, đột quỵ xuất huyết não chiếm khoảng 15-20% tổng số ca đột quỵ. (1)

Theo Hiệp hội Đột quỵ Hoa Kỳ, tỷ lệ tử vong trong vòng 30 ngày sau đột quỵ xuất huyết não rơi vào khoảng 30-37%.

Các loại đột quỵ xuất huyết não

1. Xuất huyết nội sọ

Xuất huyết nội sọ là một loại đột quỵ xuất huyết não xảy ra khi một mạch máu trong não bị vỡ và chảy máu vào não. Trong đó, xuất huyết dưới màng cứng là loại xuất huyết nội sọ phổ biến nhất do một mạch máu trong màng cứng, lớp màng bao bọc não và tủy sống, bị vỡ. (2)

2. Xuất huyết dưới nhện

Xuất huyết dưới nhện là một loại đột quỵ xuất huyết não do mạch máu trong màng nhện, lớp màng mỏng bao bọc não, bị vỡ. Máu chảy ra từ mạch máu bị vỡ sẽ tích tụ dưới màng nhện và gây áp lực lên não.

Nguyên nhân đột quỵ xuất huyết não

1. Nguyên nhân

Nguyên nhân phổ biến nhất của đột quỵ xuất huyết não là huyết áp cao (tăng huyết áp), đặc biệt là khi huyết áp của một người rất cao, duy trì ở mức cao trong thời gian dài hoặc cả hai. Các nguyên nhân khác của đột quỵ xuất huyết não bao gồm: (3)

• Phình động mạch não (sự phồng lên bất thường của thành mạch máu).
• Các khối u não (bao gồm các khối u não nguyên phát và ung thư di căn) .
• Các tình trạng khác liên quan đến yếu mạch máu trong não, chẳng hạn như bệnh moyamoya hoặc bệnh mạch máu não tích tụ amyloid (CAA).
• Thuốc làm loãng máu (những thuốc này có thể gây chảy máu trong não hoặc làm cho bệnh nặng hơn).
• Chấn thương đầu.
• Đột quỵ do thiếu máu cục bộ có xuất huyết thứ phát.
• Dị dạng mạch máu não (những bất thường trong cấu trúc mạch máu).

2. Yếu tố nguy cơ

Các yếu tố nguy cơ có thể góp phần gây ra huyết áp cao hoặc nguy cơ bị đột quỵ nói chung, bao gồm:

• Lạm dụng rượu, bia và chất kích thích
• Huyết áp cao
• Cholesterol cao (tăng lipid máu)
• Lạm dụng thuốc theo toa
• Hút thuốc và các hình thức sử dụng thuốc lá khác (bao gồm thuốc lá điện tử và thuốc lá không khói).
• Bệnh tiểu đường loại 2

Triệu chứng đột quỵ xuất huyết não

Việc nhận biết sớm các triệu chứng đột quỵ xuất huyết não sẽ giúp bạn có thể xử trí kịp thời, từ đó tăng tỷ lệ sống sót và hạn chế các biến chứng cho người bệnh. Các triệu chứng đột quỵ xuất huyết có thể bao gồm một hoặc nhiều dấu hiệu sau đây: (4)

• Nhức đầu. Bạn có thể cảm nhận được những cơn nhức đầu xuất hiện đột ngột và dữ dội, không thuyên giảm dù cho bạn có sử dụng các loại thuốc giảm đau đầu.
• Rối loạn ngôn ngữ. Gặp khó khăn hoặc mất khả năng nói, diễn đạt suy nghĩ của mình hoặc nói ngọng, khó nói, không thể nói một câu hoàn chỉnh. Không thể hiểu được những câu nói từ người xung quanh.
• Yếu, tê liệt một bên cơ thể, khó cử động 2 tay lên cao cùng lúc.
• Méo mặt, lệch mặt, một bên mặt bị chảy xệ.
• Suy giảm thị lực, nhìn mờ, nhìn đôi hay thậm chí mất thị lực.
• Nhạy cảm với ánh sáng (sợ ánh sáng). Càng tiếp xúc với ánh sáng mạnh hoặc lâu thì càng đau đầu dữ dội.
• Chóng mặt, mất thăng bằng.
• Buồn nôn và nôn.
• Cứng cổ.
• Động kinh.
• Bất tỉnh hoặc ngất xỉu.
• Hôn mê.

Không phải ai bị đột quỵ xuất huyết não cũng có toàn bộ các triệu chứng kể trên mà tùy theo từng người sẽ có các triệu chứng khác nhau. Tuy nhiên, khi thấy một hoặc các triệu chứng này xuất hiện thì nên sớm liên hệ với cơ sở y tế có điều trị đột quỵ để người bệnh được cấp cứu càng sớm càng tốt.

Biến chứng bệnh đột quỵ xuất huyết não

Đột quỵ xuất huyết não là một tình trạng sức khỏe nghiêm trọng có thể dẫn đến nhiều biến chứng, bao gồm:

• Tử vong: Tỷ lệ tử vong do đột quỵ xuất huyết não hiện nay lên đến khoảng 30%.
• Tàn tật: Đột quỵ xuất huyết não có thể dẫn đến tàn tật vĩnh viễn, bao gồm yếu hoặc tê liệt, không thể cử động một bên cơ thể.
• Mất thăng bằng: Người bị đột quỵ xuất huyết não cũng dễ đối diện với nguy cơ té ngã do mất thăng bằng.
• Rối loạn ngôn ngữ: Biến chứng đột quỵ xuất huyết não có thể dẫn đến rối loạn ngôn ngữ, gây khó nói hoặc khó hiểu,…
• Tăng áp nội sọ: Khối máu tụ trong não có thể gây tăng áp nội sọ, một tình trạng có thể dẫn đến các triệu chứng như đau đầu dữ dội, buồn nôn và nôn. Người bệnh thậm chí có thể hôn mê nếu không được giải áp kịp thời.
• Hội chứng não úng thủy: Khối máu tụ trong não có thể làm tăng áp lực trong não, dẫn đến hội chứng não úng thủy, một tình trạng có thể dẫn đến các triệu chứng như co giật, hôn mê và thậm chí tử vong.
• Nhiễm trùng: Khối máu tụ trong não có thể bị nhiễm trùng, dẫn đến viêm màng não hoặc viêm não, hai tình trạng có thể gây tử vong.
• Chảy máu thêm: Khối máu tụ trong não có thể bị vỡ, dẫn đến xuất huyết não nghiêm trọng hơn, làm tăng nguy cơ tử vong và tàn tật.

Điều trị sớm có thể giúp giảm nguy cơ biến chứng của đột quỵ xuất huyết não. Nếu bạn hoặc người thân có các triệu chứng của đột quỵ xuất huyết não, hãy gọi cấp cứu ngay lập tức.

Cách chẩn đoán bệnh đột quỵ xuất huyết não

Để chẩn đoán đột quỵ xuất huyết não, bác sĩ sẽ kiểm tra thần kinh, chẩn đoán hình ảnh và các xét nghiệm khác. Bởi vì nhiều người bị đột quỵ xuất huyết não rơi vào trạng thái hôn mê, không thể trả lời được các câu hỏi từ bác sĩ hoặc làm theo hướng dẫn của bác sĩ nên bác sĩ sẽ kiểm tra một số phản xạ nhất định và tìm kiếm những thay đổi trong các quá trình mà người bệnh không thể kiểm soát một cách có chủ ý, chẳng hạn như cách đồng tử của người bệnh phản ứng với ánh sáng. Những điều này có thể cung cấp cho bác sĩ các manh mối quan trọng để chẩn đoán đột quỵ do xuất huyết não ngay cả khi người bệnh không tỉnh táo, đã rơi vào trạng thái hôn mê.

Bác sĩ cũng có thể hỏi người đi cùng với người bệnh hoặc người chứng kiến các dấu hiệu đột quỵ của người bệnh về thời gian xảy ra các triệu chứng này, triệu chứng cụ thể là gì. Nếu bạn là người nhà của người bệnh, bác sĩ có thể yêu cầu bạn cung cấp thêm một số thông tin như độ tuổi, người bệnh có từng đột quỵ trước đây hay chưa, người bệnh từng hoặc đang dùng các loại thuốc nào,..

Và để chẩn đoán chính xác tình trạng đột quỵ xuất huyết não, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh thực hiện chụp CT (chụp cắt lớp vi tính), chụp MRI (chụp cộng hưởng từ) não, xét nghiệm máu, đo điện tâm đồ, chụp X-quang ngực thẳng,…

Cách điều trị đột quỵ xuất huyết não

Khi thấy người bị đột quỵ xuất huyết não, trước tiên cần liên hệ ngay 115 hoặc hotline bệnh viện gần nhất. Có thể liên hệ số điện thoại của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh: 028 7102 6789 - 093 180 6858 (TP.HCM) và 024 7106 6858 - 024 3872 3872 (Hà Nội).

Sau đó để người bệnh được nằm nghiêng khoảng 30-45 độ, mở cổ áo, kiểm tra hô hấp người bệnh. Nếu người bệnh có hiện tượng co giật, dùng vải quấn vào đũa sạch rồi đặt ngang miệng của người bệnh, tránh người bệnh cắn vào lưỡi. Sau đó ghi lại các triệu chứng của người bệnh và thời điểm xuất hiện triệu chứng đột quỵ. Lưu ý không cho người bệnh ăn, uống hay sử dụng bất kỳ loại thuốc nào.

Khi người bệnh được đưa đến bệnh viện, bác sĩ sẽ xem xét và lựa chọn phương pháp điều trị xuất huyết não phù hợp. Các phương pháp điều trị bao gồm:

• Phẫu thuật: Phương pháp phẫu thuật giúp cầm máu bằng cách dùng kẹp chuyên dụng để kẹp phần động mạch đang chảy. Bác sĩ sẽ tiến hành lấy đi các khối máu tụ để giải áp vùng mô não bị tổn thương do xuất huyết. Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ cũng sẽ tiến hành giải quyết nguyên nhân vỡ mạch máu.
• Coiling (thuyên tắc nội mạch): Với các trường hợp đột quỵ xuất huyết não, bác sĩ có thể tiến hành thực hiện thuyên tắc nội mạch bằng cách đưa các các vi ống thông kích thước siêu nhỏ vào túi phình mạch máu não đang vỡ. Sau đó, các vòng xoắn kim loại (Coil) sẽ được đưa vào để bít túi phình này.
• Xạ phẫu lập thể: Xạ phẫu lập thể là một phương pháp điều trị đột quỵ xuất huyết não giúp can thiệp vào các mạch máu nằm ở vùng não có chức năng quan trọng hoặc nằm sâu trong mô não. Với phương pháp này, các dòng tia xạ năng lượng cao sẽ được đưa vào trong não nhằm sửa chữa các dị dạng mạch máu não.

Sau điều trị, tùy theo mức đồ hồi phục của người bệnh mà cần thêm các bài tập, các phương pháp phục hồi. Trong đó có thể kể đến như liệu pháp điều trị rối loạn nhận thức, rối loạn ngôn ngữ, bài tập phục hồi tầm vận động ROM, phương pháp kích thích não bộ không xâm lấn, các liệu pháp sinh học,…

Cách phòng ngừa đột quỵ xuất huyết não

Có một số cách để giúp giảm nguy cơ đột quỵ xuất huyết não, bao gồm:

• Kiểm soát huyết áp: Huyết áp cao là yếu tố nguy cơ chính của đột quỵ xuất huyết não. Bạn có thể kiểm soát huyết áp bằng thuốc và lối sống lành mạnh để giúp giảm nguy cơ đột quỵ xuất huyết não.
• Kiểm soát cholesterol: Cholesterol cao có thể làm tăng nguy cơ xơ cứng động mạch, một tình trạng làm suy yếu thành mạch máu. Kiểm soát cholesterol bằng thuốc và lối sống khoa học có thể giúp giảm nguy cơ đột quỵ xuất huyết não.
• Không hút thuốc lá: Hút thuốc lá là yếu tố nguy cơ dẫn đến đột quỵ xuất huyết não. Bỏ thuốc lá có thể giúp giảm nguy cơ đột quỵ xuất huyết não.
• Hạn chế uống rượu: Uống rượu quá nhiều có thể làm tăng huyết áp và tăng nguy cơ đột quỵ xuất huyết não. Hạn chế uống rượu có thể giúp giảm nguy cơ đột quỵ xuất huyết não.
• Ăn uống lành mạnh: Chế độ ăn uống lành mạnh có thể giúp kiểm soát huyết áp, cholesterol và lượng đường trong máu. Nên ăn nhiều rau xanh, trái cây tươi,… Đa dạng các loại thực phẩm cũng giúp bạn cải thiện sức khỏe tổng thể và hạn chế nguy cơ đột quỵ cũng như các bệnh lý khác.
• Tập thể dục thường xuyên: Mỗi ngày, bạn nên duy trì vận động từ 20 - 30 phút để giúp hạn chế béo phì, kiểm soát tốt lượng cholesterol, cải thiện sức khỏe.
• Tầm soát định kỳ: Bạn nên đi khám sức khỏe định kỳ, tầm soát đột quỵ để bác sĩ có thể phát hiện và điều trị kịp thời các yếu tố nguy cơ của đột quỵ xuất huyết não.

Bạn có thể đăng ký tầm soát đột quỵ tại Trung tâm Khoa học Thần Kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM. Các bác sĩ tại Trung tâm đều đã trải qua quá trình đào tạo chuyên sâu và có nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực thần kinh, giúp đánh giá đúng về tình trạng sức khỏe của bạn, có thể phát hiện các yếu tố nguy cơ dù là nhỏ nhất.

Trung tâm Khoa học Thần Kinh nói riêng và Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM nói chung tự hào sở hữu hệ thống thiết bị y tế tiên tiến, đáp ứng đầy đủ nhu cầu khám chữa bệnh hiện đại, giúp tăng hiệu quả chẩn đoán và điều trị. Trung tâm sở hữu hệ thống hệ thống máy MRI 3 Tesla, máy chụp CT 768 lát cắt, Robot Modus V Synaptive duy nhất Việt Nam, hệ thống nội soi cột sống UBE, máy C-arm,…

Không chỉ chú trọng vào việc điều trị bệnh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM còn tập trung vào việc mang lại trải nghiệm tốt nhất cho bệnh nhân khi đến với bệnh viện. Mọi tiện nghi, dịch vụ đều đạt tiêu chuẩn 5 sao, giúp bệnh nhân luôn cảm thấy thoải mái và yên tâm khi đến thăm khám và điều trị.

Để đặt lịch thăm khám, tư vấn các vấn đề về sức khỏe tại Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, Quý khách vui lòng liên hệ:

Đột quỵ xuất huyết não có nguy hiểm không? Câu trả lời chắc chắn là có và bất kỳ ai cũng có nguy cơ bị đột quỵ xuất huyết não. Vì thế, không nên chủ quan mà tốt nhất hãy định kỳ tầm soát để đảm bảo sức khỏe và phòng ngừa đột quỵ xuất huyết não.