Baking soda có phải là bột nở không?

Trong nhiều công thức nấu ăn và làm bánh, bạn có thể bắt gặp các thuật ngữ như baking soda và bột nở. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết rằng chúng là hai chất khác nhau với những công dụng riêng biệt. Sự nhầm lẫn này đôi khi gây ra những kết quả không mong muốn khi chế biến. Vậy thực tế, baking soda có phải là bột nở không?

Bột nở là gì?

Bột nở hay còn gọi là baking powder, là một chất tạo men khô thường được sử dụng trong làm bánh để tạo độ nở, giúp bánh giữ được độ phồng và tơi xốp. Nhờ vậy, bột nở thường được sử dụng trong các công thức làm bánh ngọt như bánh bông lan, bánh kem tươi, bánh tiêu, và bánh cookies.

Bột nở chứa bột bắp cùng với nhiều loại muối axit khác nhau. Bột bắp là thành phần quan trọng giúp bột không bị vón cục khi pha trộn, đồng thời tạo độ tơi và khô. Các muối axit trong bột nở được chia thành hai loại chính: Axit phản ứng nhanh và axit phản ứng chậm. Chính sự kết hợp này giúp bánh có độ phồng và giòn ngon.

Trên thị trường hiện nay có hai loại bột nở phổ biến:

Double acting:

Double acting chứa cả axit phản ứng nhanh và axit phản ứng chậm. Loại bột này tạo ra hai lần phản ứng: Lần đầu khi tiếp xúc với nước, và lần thứ hai khi bột được làm nóng trong lò nướng. Hai lần phản ứng này giúp bánh nở đều, có độ giòn và đẹp mắt hơn, vì thế double acting thường được lựa chọn trong các công thức làm bánh.

Single acting:

Single acting chỉ chứa một loại axit và chỉ gây ra một lần phản ứng khi tiếp xúc với nước. Loại bột này ít được sử dụng trong làm bánh gia đình và chủ yếu dùng trong công nghiệp, nên khá khó tìm mua trên thị trường.

Baking soda là gì?

Baking soda là một chất rắn màu trắng, thường tồn tại dưới dạng bột mịn không mùi, có vị mặn, và là thành phần hòa tan tự nhiên trong nhiều loại nước khoáng. Đây là một hợp chất muối của natri (Na) kết hợp với gốc bicarbonat (HCO3), có công thức hóa học là NaHCO3 (Natri Bicarbonat). Ở Việt Nam, baking soda còn được biết đến với nhiều tên gọi khác như muối nở, thuốc muối, bột nở, bột nổi, hay thuốc tiêu mặn. Trên thế giới, baking soda thường được gọi là baking soda, cooking soda, natri bicarb, hay bread soda.

Baking soda chủ yếu tồn tại dưới dạng bột mịn, trắng, ít tan trong nước, có tính kiềm nhẹ, và dễ hút ẩm. Loại bột này được sử dụng rộng rãi trong y tế, làm đẹp, và tẩy trùng.

Baking soda có phải là bột nở không?

Nhiều người dễ nhầm lẫn bột nở với baking soda, bởi bột nở thường chứa khoảng 1/4 thành phần là baking soda.

Mặc dù cả hai đều được sử dụng trong nấu nướng, nhưng bột nở và baking soda không phải là cùng một loại phụ gia. Bột nở thường bao gồm 1/4 baking soda, kết hợp với các loại axit khác để tạo ra hiệu ứng nở.

Trong một số trường hợp, bạn có thể thay thế bột nở bằng baking soda hoặc ngược lại, nhưng cần lưu ý rằng chúng có tính chất và ứng dụng khác nhau.

Baking soda có ứng dụng rộng rãi hơn bột nở, không chỉ được sử dụng trong nấu ăn và làm bánh để giúp bột nở mà còn có thể giảm độ axit trong sốt cà chua hoặc nước chanh. Bên cạnh đó, baking soda còn có nhiều công dụng khác như làm dịu cơn đau dạ dày, làm nước súc miệng, và loại bỏ mảng bám trên răng.

Cách phân biệt baking soda và bột nở

Nhiều người thường nhầm lẫn giữa baking soda và bột nở do tên gọi và hình dạng của chúng khá giống nhau. Tuy nhiên, bạn có thể phân biệt chúng dựa trên những đặc điểm sau:

Về mùi vị:

Bột nở chứa cả axit và kiềm, tạo ra vị đắng nhẹ nhưng không quá nổi bật, không ảnh hưởng nhiều đến hương vị tổng thể của món ăn. Vì vậy, nó thường được sử dụng trong các loại bánh ngọt và bánh quy. Ngược lại, baking soda chỉ có tính kiềm và cần được trung hòa bằng axit từ các nguyên liệu khác, như sữa bơ hoặc chanh, tạo ra vị hơi mặn và thường được dùng trong làm bánh cookies.

Về cách sử dụng:

Bột nở chỉ phát huy tác dụng khi được hòa tan trong nước. Khi gặp nước, axit trong bột nở sẽ phản ứng với natri bicacbonat, giải phóng carbon dioxide, giúp bánh nở xốp. Vì vậy, bạn cần thêm nước vào hỗn hợp để bột nở hoạt động hiệu quả hơn.

Trong khi đó, baking soda, do chỉ chứa kiềm, cần được kết hợp với axit trong công thức làm bánh để kích thích phản ứng hóa học. Nếu bạn không chắc chắn mình đang dùng baking powder hay baking soda, hãy thả một muỗng bột vào cốc nước. Nếu thấy nước nổi bọt trắng, đó chính là bột nở.

Có thể thay thế baking soda và bột nở được không?

Mặc dù cả hai đều đóng vai trò như chất tạo nở, nhưng cách chúng tương tác với các thành phần khác và khả năng tạo độ nở lại rất khác nhau. Điều này có thể ảnh hưởng đến kết cấu của bánh. Tuy nhiên, nếu bạn chỉ có một trong hai, bạn vẫn có thể linh hoạt thay thế chúng theo cách sau:

Thay thế baking soda bằng bột nở:

Bột nở có tác dụng yếu hơn baking soda, vì vậy bạn cần tăng gấp ba lần lượng bột nở để đạt được hiệu quả tương đương. Thông thường, 1 muỗng cà phê baking soda tương đương với 3 muỗng cà phê bột nở. Tuy nhiên, việc sử dụng quá nhiều bột nở có thể làm món ăn có vị đắng, vì vậy bạn có thể cân nhắc thêm đường để điều chỉnh hương vị.

Thay thế bột nở bằng baking soda:

Bột nở thực chất là hỗn hợp của baking soda và cream of tartar. Bạn có thể tự tạo ra bột nở bằng cách kết hợp theo một trong hai công thức sau:

• Trộn 1/4 thìa cà phê baking soda với 1/2 thìa cà phê cream of tartar và 1/4 thìa cà phê bột bắp hoặc tinh bột sắn.
• Kết hợp 1/4 thìa cà phê baking soda với 1/2 thìa nước cốt chanh hoặc giấm trắng, bạn sẽ có một hỗn hợp gần giống với baking powder đã đóng gói sẵn.

Hy vọng qua bài viết này, bạn đã có thêm kiến thức để phân biệt baking soda có phải là bột nở không. Nhờ đó, bạn có thể sáng tạo và điều chỉnh công thức cho từng món ăn của mình một cách dễ dàng hơn!