Giá thể là gì? Có bao nhiêu loại giá thể? Cách sử dụng

Ngày nay, thị trường vật tư nông nghiệp rất phong phú và đa dạng. Nhằm đáp ứng nhu cầu trồng rau sạch tại nhà, trồng hoa - kiểng,… ngày càng tăng. Trong đó, giá thể là một loại vật tư không thể thiếu của bao vườn. Nhưng thật sự giá thể là gì? Có bao nhiêu loại giá thể? Cách sử dụng giá thể như thế nào là đúng?

Cùng Đặng Gia Trang tìm hiểu ngay tại bài viết này nhé!

1/ Giá thể là gì? Đặc điểm của giá thể

Giá thể, tên gọi tiếng anh là Growing media là danh xưng chung cho tất cả các hỗn hợp, vật liệu có thể giữ được nước cũng như tạo độ thoáng nhất định để cây có thể sinh trưởng và phát triển tươi tốt.

Hiện nay, giá thể thường được sử dụng đơn lẻ hay phối trộn tùy vào đối tượng cây trồng nhằm tận dụng ưu điểm của từng loại.

Giá thể là gì?

Đặc điểm của giá thể là gì?

Một giá thể lý tưởng cho cây trồng là loại có khả năng giữ nước tương đương với độ thoáng khí và có các đặc điểm sau:

- Có khả năng giữ ẩm, hút ẩm nhanh, thấm nước dễ dàng

- Có khả năng giữ độ thoáng khí

- Có pH trung tính và khả năng ổn định pH

- Có khả năng tái sử dụng hoặc phân hủy an toàn cho môi trường

- Có khả năng tạo các lỗ gieo hạt, trồng cây

- Giá thể phải nhẹ và thông dụng

- Sạch bệnh, không có nguồn nấm bệnh lây nhiễm

2/ Công dụng của giá thể là gì?

Từ xưa, ông bà ta đã tận dụng nguồn phế phẩm nông nghiệp như xơ dừa, tro trấu, rơm rạ… để tủ gốc giữ ẩm, chống nắng cho cây con. Đó chính là một trong những công dụng của giá thể. Cũng gần giống như đất trồng, giá thể có những công dụng chính như sau:

- Tạo môi trường cho rễ cây phát triển ổn định

- Lưu trữ không khí cho cây. Phần xốp thông thoáng để rễ cây có thể trao đổi không khí một cách thuận tiện hơn

- Hấp thụ và dự trữ nước, làm tăng độ ẩm.

- Cung cấp chất dinh dưỡng cho rễ

- Giữ nhiệt, chống khô hạn cho cây

3/ 3 nhóm giá thể phổ biến hiện nay

3.1 Nhóm giá thể phối trộn sẵn

Ngày nay, để tiện lợi cho người sử dụng và cung cấp đầy đủ dinh dưỡng cho cây trồng. Trên thị trường dần xuất hiện các loại giá thể được phối trộn sẵn các thành phần đáp ứng cho nhu cầu dinh dưỡng của mỗi loại cây trồng. Như:

Giá thể ươm giống SFARM

Là hỗn hợp được phối trộn từ 100% nguồn nguyên liệu hữu cơ thiết yếu cho giai đoạn ươm giống. Đầu vào được chọn lọc, xử lý kỹ càng, công thức phối trộn chuẩn chuyên gia. Giá thể ươm giống SFARM trải qua quá trình ủ vi sinh giúp loại trừ tối đa các nhân gây hại. Đặc biệt, với hệ VSV có lợi từ mùn hữu cơ, phân trùn cùng hoạt chất Azadirachtin trong neem giúp ngăn ngừa các bệnh về rễ cho cây giống.

Hiện nay, đây là loại giá thể phối trộn sẵn đầu tiên dành riêng cho giai đoạn ươm giống.

Giá thể ươm giống SFARM

Giá thể trồng lan trộn sẵn

Thông thường, các giá thể trồng lan phối trộn sẵn theo tỉ lệ phù hợp các chất nền có nguồn gốc hữu cơ và vô cơ như: vỏ thông, bọt đá núi lửa, rêu đá, dớn vụ cùng một số khoáng chất vi lượng, phân tan chậm giúp lan có đủ dinh dưỡng để phát triển.

Trên thị trường hiện nay có nhiều loại trộn sẵn như: Yates, Better-Gro, Tropico Premium…

3.2 Nhóm giá thể hữu cơ tự nhiên là gì

Xơ dừa, mụn dừa

Là phụ phẩm của quá trình nghiền vỏ dừa. Vỏ dừa sau khi nghiền sẽ cho ra 3 thành phần chính là lõi dừa, xơ dừa và mụn dừa. Sau khi bóc tách, sàng sẩy xơ dừa ta sẽ thu được mụn (chiếm 70% trong xơ).

Xơ dừa, mụn xơ dừa sau khi được xử lý kỹ càng chất chát (chất Tanin và chất Lignin) thuận lợi cho sự phát triển của rễ cây; tăng độ phì nhiêu, tăng hàm lượng vi sinh vật và tăng dinh dưỡng cho đất trồng.

Trấu hun

Hay còn gọi là biochar, than sinh học, than trấu,… là sản phẩm của quá trình đốt trấu tươi (trấu sống) trong điều kiện yếm khí (thiếu oxy).

Trấu hun là loại giá thể nhẹ, xốp, mang màu đen của than. Sau khi trải qua quá trình đốt, thành phần còn lại chủ yếu là carbohydrat và kali. Vì thành phần dinh dưỡng còn sót lại không quá đa dạng, nên khi sử dụng trấu hun sẽ được phối trộn thêm cùng: đất sạch, mụn dừa, phân trùn quế, viên đất nung, đá perlite.

Than bùn

Than bùn là lớp hữu cơ trên bề mặt của đất, được hình thành do sự phân hủy không hoàn toàn tàn dư thực vật bị vùi lấp lâu ngày trong điều kiện yếm khí xảy ra liên tục. Như đầm lầy, núi lửa, đồng hoang, rừng,… Chủ yếu từ các thực vật họ dương xỉ, họ thông, họ liễu và họ lúa hay các loài sen, súng, lau, sậy, choai,… phổ biến ở vùng nhiệt đới

Than bùn có khả năng giữ ẩm, lưu trữ chất dinh dưỡng và mật độ phân giải cao.

Mùn cưa

Là phế phẩm trong quá trình sản xuất chế biến gỗ. Thành phần chủ yếu là xenlulozơ dễ phân hủy. Mùn cưa có độ thoáng khí thấp. Vì vậy, khi dùng nên trộn thêm với cát để phân bố đều độ ẩm. Tránh dùng mùn cưa từ các loại gỗ đã ngâm, gỗ tẩm thuốc bảo quản,…

Vỏ cây

Là giá thể sẵn có xung quanh chúng ta, có thể sử dụng vỏ cây tươi, khô hoặc vỏ cây đã ủ đều được.

Vỏ cây tươi chứa tanin, giữ ẩm kém nên trong 2-3 tuần đầu tiên cây sinh trưởng kém.

3.3 Nhóm giá thể trơ cứng

Viên đất nung

Các viên đất đá tự nhiên được nung ở 1200 độ C, có dạng viên gần tròn và có nhiều kích thước khác nhau tùy nhà sản xuất. Các tên gọi khác như sỏi nhẹ leca, đá leca, sỏi nhẹ, đất sét nung,… Thông qua quá trình nung, đất sét nung được làm đầy với bọt khí, giúp nó hoàn hảo để giữ oxy cũng như độ ẩm xung quanh rễ cây. Nó có thể được trộn với đất hoặc sử dụng riêng lẻ.

Cát sỏi

Là loại giá thể trơ, dễ tìm xung quanh mình và chi phí thấp. Kích thước tối ưu của giá thể cát từ 0,1-0,2mm, sỏi từ 1-5cm. Giá thể trước khi dùng cần được rửa sạch, khử trùng, sấy hoặc phơi khô để tránh mang mầm bệnh cho cây.

Đá trân châu Perlite

Đá Perlite là một loại thủy tinh núi lửa vô định hình có hàm lượng nước tương đối cao, thường được hình thành do sự hydrat của obsidian. Đá trân châu sau khi nung có cấu trúc thể hang với các đường dẫn siêu nhỏ phía trong và vô số lỗ rỗng. Do đó chúng rất xốp và nhẹ. Cũng nhờ cấu trúc này giúp Perlite có khả năng dự trữ nước và không khí, cải thiện độ xốp cho đất trồng, dự trữ nước và dinh dưỡng cho cây.

Đá bọt Pumice

Hay là đá bọt, là một loại đá núi lửa hình thành từ dung nham nóng chảy và nguội đi nhanh chóng. Do bị làm nguội đột ngột nên hình thành có lỗ rỗng, bong bóng trên bề mặt và bên trong của đá. Các lỗ rỗng này chính là nơi lưu trữ không khí đồng thời cho nước đi qua.

Đá Vermiculite

Vermiculite là tên của một nhóm khoáng chất dạng bột ngậm nước (nhôm silicat magie). Đá Vermiculite dành cho làm vườn được xử lý bằng nhiệt lớn, giúp chúng mở rộng thành dạng viên hình accordion gồm nhiều lớp tấm mỏng. Chúng không mùi, không độc hại và vô trùng. Thông thường, đá Vermiculite rất nhẹ và được trộn với đá, đất sạch hay giá thể khác.

Vermiculite có tính kiềm, giúp cây hấp thụ dễ kali, canxi và magie cần thiết cho sự phát triển của cây.

Đất nung Akadama

Được sản xuất từ đất đỏ nung ở nhiệt độ rất cao, xử lý kỹ lưỡng. Đất Akadama có hình dạng hạt, khá mềm giúp hấp thụ nước, chất dinh dưỡng cho cây. Đồng thời giúp rễ cây thông thoáng, không bị thiếu oxy hay úng, thối rễ… Đất được dùng để lót đáy chậu hoặc phủ bề mặt bonsai để tăng tính thẩm mỹ và cung cấp dinh dưỡng khoáng chất cho bonsai, cây kiểng.

4/ Một số công thức phối trộn giá thể

Tùy theo nhóm cây trồng mà công thức phối trộn có thể thay đổi. Tuy nhiên, giá thể trồng cây cần đảm bảo độ tơi xốp, thoáng khí, giữ ẩm tốt và thoát nước tốt. Đồng thời, các thành phần dùng để phối trộn cần được xử lý kỹ càng nhằm loại bỏ các tác nhân gây hại cho cây trồng.

Một số công thức phối trộn phổ biến như:

- Hỗn hợp gồm ⅓ phân hữu cơ + ⅓ đất cát + ⅓ chất hữu cơ hoai mục, các chất khoáng, than bùn + 3kg phân super lân/1000kg hỗn hợp.

- Hỗn hợp gồm: 40% mùn cưa đã mục + 40% phân vi sinh, rác thải hữu cơ hoai mục + 20% phân hữu cơ.

- Hỗn hợp gồm ½ đất bột + ½ trấu hun + 1kg phân hữu cơ.

- Hỗn hợp gồm ⅓ đất bột + ⅓ trấu hun + 1kg phân hữu cơ.

- Hỗn hợp theo tỷ lệ 5 mụn dừa + 3 phân trùn quế + 2 trấu hun.

Hình ảnh một số nguyên liệu trộn giá thể

5/ Sử dụng giá thể đúng cách

Giá thể ươm giống SFARM

- Gieo hạt: cho vào vỉ/khay ươm. Gieo hạt ở độ sâu khoảng 3 lần kích thước hạt. Tưới phun sương đủ ẩm bề mặt.

- Cây cấy mô: cho vào bầu ươm, dùng que nhọn tạo lỗ sâu khoảng 5cm. Đặt gọn rễ cây vào lỗ ươm và nén chặt để giữ cây đứng vững. Tưới nước giữ ẩm cho bầu ươm.

- Giâm cành: cho vào vỉ/khay ươm, cắm cành giâm trực tiếp vào giá thể với độ sâu ⅓ chiều dài và nghiên khoảng 45 độ. nén chặt gốc tưới nước giữ ẩm.

- Trồng rau mầm: cho vào khay dày khoảng 2-3cm. Phun sương ướt đều giá thể. Gieo hạt, phun sương lần 2 rồi dùng dụng cụ che sáng cho khay.

Nhóm giá thể tự nhiên và trơ cứng

Với các nhóm giá thể này, sau khi mua về cần được xử lý kỹ càng trước khi sử dụng. Chẳng hạn như xơ dừa, mụn dừa cần được ngâm rửa nhiều lần để loại bỏ chất Tanin và Lignin có hại cho cây,… Sau đó, phối trộn các loại tự nhiên, trơ cứng cùng phân hữu cơ (phân trùn, phân gà,…) với tỉ lệ thích hợp cho từng nhóm cây trồng.

Ngoài giá thể ươm giống, SFARM còn có đầy đủ các loại trong nhóm tự nhiên và trơ cứng như mụn dừa, trấu hun, viên đất nung. Bạn đang tìm giá thể chất lượng từ thương hiệu uy tín trên thị trường. Hãy gọi ngay đến Hotline 0902.652.099 để nhận được:

- Tư vấn kỹ thuật tận tình từ đội ngũ kỹ sư chuyên nghiệp

- Hỗ trợ thông tin sản phẩm chi tiết đúng nhu cầu

- Cung cấp thông tin mua hàng tiện lợi và chính xác nhất

Sfarm.vn

*Xem thêm:

• Top 7 loại giá thể ươm giống chất lượng trên thị trường
• 5 yêu cầu cần có của một giá thể ươm giống
• Giá thể ươm giống SFARM có cần phải phối trộn không?