Nói đến những món ngon vật lạ của tỉnh Hưng Yên, không thể bỏ qua đặc sản gà Đông Tảo hay gà Đông Cảo - một giống gà đặc hữu và quý hiếm của Việt Nam.
Đặc điểm nổi bật của loại gà này là cặp chân to, thô và xấu xí, với ấn tượng đôi chân khổng lồ. Đây còn là vật nuôi làm cảnh của nhiều người và cũng là món quà biếu rất được yêu thích mỗi dịp Tết.
Đây là giống gà đặc sản của xã Đông Tảo thuộc huyện Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên, người dân trước đây thường dùng để cúng tế-hội hè, hay tiến Vua. Gà Đông Tảo thuộc danh sách các giống gia cầm quý hiếm của Việt Nam hiện đang được bảo tồn nguồn gene.
Gà thuộc giống gà to con, dáng hình bệ vệ, với thân hình to, da đỏ, đầu oai vệ, cặp chân vững chãi. Gà Đông Tảo trống có hai mãn lông cơ bản gồm mãn mận (màu tím pha đen) và màu của trái mận. Gà cũng có cặp chân xù xì, cặp chân gà trống to và bao quanh chân ở phía trước là một lớp vảy da sắp xếp không theo hàng, phần còn lại (3/4 diện tích) da sùi giống bề mặt trái dâu tằm ăn, 4 ngón chân xòe ra, chia ngón rõ nét, bàn chân dày, cân đối nên gà bước đi vững chắc. Mào gà trống là mào sun (ngắn và thun lại) màu đỏ tía, tích và rái tai màu đỏ, kém phát triển, nhìn gọn và khỏe.
Gà mái có ba mãn cơ bản gồm mãn nõn chuối - vàng nhạt, mãn thó hay nâu nhạt - màu đất thó hay lá chuối khô, mãn ngà - trắng sữa. Lông phần cổ và cánh gà mái thường có pha trộn những chiếc lông màu vàng, trắng sữa, nâu đỏ, đen. Gà mái cũng có mào tựa mào con trống nhưng chỉ to bằng 1/3 so với mào gà trống.
Các vị trí da không có lông trên mình gà (cả trống và mái) đều có màu đỏ. Gà mới nở có lông trắng đục. Khối lượng mới nở 38-40g, mọc lông chậm, lúc trưởng thành con trống nặng trên 4,5kg và gà mái trên 3,5kg. Thịt gà ngon, ngọt với khối thịt ức ngồn ngộn đỏ hồng, những bắp thịt đùi với những bó cơ cuồn cuộn vắt lên nhau trong thịt không có gân, không dai.
Một trang trại nuôi gà Đông Tảo. (Ảnh: Minh Sơn/Vietnam+)
Gà Đông Tảo là loài rất khó tính, không quen nuôi nhốt, quen chạy nhảy nên chuồng trại phải rộng rãi vì thế chất lượng thịt mới ngon, săn chắc. Mất một năm đến một năm rưỡi nuôi trong môi trường thả vườn, ăn cám tự nhiên không thúc tăng trưởng thì gà mới có thể cho thịt.
Gà Đông Tảo còn được ưa chuộng bởi hương vị thịt thơm đặc biệt, mà theo một số người là "như thịt bò," cũng như không có loại gà nào khác có được.
Với một con gà Đông Tảo, người ta có thể chế biến được hàng chục món ăn cho mâm cỗ ngày Tết như chân gà tiềm thuốc bắc, đùi gà hấp lá chanh, dồi gà, da gà trộn thính, chả nướng, nem gà, thịt gà quạt chả, dồi gà, gà xào ớt, lòng gà xào đậu, xôi gà, rượu trứng gà, giả cầy, xương gà hầm rau củ…
Gà Đông Tảo thường đẻ trứng ít hơn gà thường, bộ chân to vụng về khiến gà ấp trứng rất vụng. Gà bắt đầu đẻ lúc 160 ngày tuổi. Nếu để gà đẻ rồi tự ấp, 10 tháng đẻ 70 quả. Khối lượng trứng từ 48-55g/quả.
Hiện nay Gà Đông Tảo đang được giữ giống bằng nhiều phương cách, nhất là qua chương trình "Bảo tồn quỹ gene vật nuôi" do Nhà nước hỗ trợ kinh phí. Nhiều địa phương đang có phong trào nuôi gà Đông Tảo vì dễ nuôi, hiệu quả kinh tế cao, trong đó có một trại gà Đông Tảo thuần chủng lớn nhất Việt Nam nằm ở xã Đông Tảo, huyện Khoái Châu.
Một con gà Đông Tảo mang biếu có giá từ 2,5-3 triệu đồng/con. Đặc biệt những con gà mình thuyền, chân tròn, vảy thịt, mào cân sẽ có giá thành lên tới 4-5 triệu đồng. Gà không đủ tiêu chuẩn để biếu thì bán với giá thấp hơn, khoảng 1-2 triệu đồng/con 4kg. Một con gà với hình thức đẹp, đôi chân to, có thể được chào bán với hàng chục triệu đồng/con.
Hàng năm, từ đầu tháng 11 Âm lịch đến những ngày cận Tết, lượng khách khắp nơi đổ về xã Đông Tảo với mong muốn tìm mua gà chất lượng để ăn hoặc tặng, bán. Vì thế người nuôi gà không bao giờ sợ bị ế, mà ngược lại gà bán rất đắt hàng./.
