Không chỉ ăn quả, các bộ phận khác nhau của cây chùm ruột cũng được dùng làm thực phẩm hoặc thành các vị thuốc để điều trị một vài vấn đề sức khoẻ.
Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin cơ bản về chùm ruột, bao gồm giá trị dinh dưỡng, lợi ích sức khoẻ cũng như các cách sử dụng chùm ruột để làm thực phẩm hoặc trị bệnh. Tham khảo ngay nhé!
Thông tin tổng quan về chùm ruột
Ngoài tên chùm ruột khá phổ biến, loại quả này còn được biết đến với một số tên khác như: tầm duột, chùm giuột, tầm ruộc, mak nhôm (Vientian). Tên khoa học Phyllanthus distichus Meull, Arg. (Phyllanthus acidus Skeels, Cicca disticha L.), có nguồn gốc từ họ Phyllanthaceae.
Chùm ruột được trồng chủ yếu để lấy quả mọng nhỏ màu vàng. Ngoài việc được trồng để lấy quả, chúng còn được trồng với mục đích trang trí. Cây đạt đến chiều cao từ 2 đến 9 m và nó nằm giữa các cây bụi và cây cối. Nó nở hoa và kết trái cao điểm từ tháng 1 đến tháng 5 ở Karabian và quanh năm ở Đông Nam Á. Hoa nở giữa tháng Hai-tháng Tư ở Florida. Quả chín từ 90 - 100 ngày. Quả mọc thành chùm dày đặc, hình tròn và có 6 đến 8 gân. Ở trung tâm của mỗi quả, có 4 đến 6 hạt chứa trong một viên đá và chúng có màu vàng nhạt hoặc trắng, như sáp, giòn và ngon ngọt và rất chua.
Không chỉ quả có thể ăn được mà các bộ phận khác nhau của cây cũng được dùng làm thực phẩm. Quả chùm ruột tươi có vị chua, thường được ăn kèm với muối ớt. Hoặc bạn cũng có thể dùng chúng để làm mứt, kẹo hoặc dùng làm hương liệu cho các món ăn khác.
>>> Xem thêm: Điểm danh 15 công dụng của chùm ngây đối với sức khỏe
Bạn có thể dùng cả quả, lá và thân cây
Giá trị dinh dưỡng và lợi ích sức khỏe của chùm ruột
Trung bình 100gr quả chùm ruột có thể cung cấp khoảng 28 calori cùng nhiều thành phần dinh dưỡng khác:
- Độ ẩm 91,9 g
- Chất đạm 0,155 g
- Chất béo 0,52 g
- Chất xơ 0,8 g
- Canxi 5,4 mg
- Phốt pho 17,9 mg
- Sắt 3,25 mg
- Caroten 0,019 mg
- Thiamine 0,025 mg
- Riboflavin 0,013 mg
- Niacin 0,292 mg
- Axít ascorbic 4,6 mg
Chùm ruột có nhiều lợi ích cho sức khỏe và sắc đẹp, chẳng hạn như:
- Giảm béo: Chùm ruột chứa nhiều nước, carbohydrate, saponin, flvonoids, tannin, polyphenol, chất béo, protein và chất xơ. Và hàm lượng chất saponin trong chùm ruột có công dụng loại bỏ cholesterol trong ruột hấp thu vào máu nên sẽ tránh được cholesterol và giữ cho thân hình thon gọn.
- Làn da khỏe mạnh: Hàm lượng vitamin C cao trong loại quả này đóng một vai trò quan trọng đối với sức khỏe làn da. Đặc biệt, những bạn gặp vấn đề về mụn, hoặc da xỉn màu nên bổ sung thêm loại quả này để tăng cường dưỡng chất cho da.
- Xương khỏe mạnh: Một lợi ích khác là quả chùm ruột mang lại là nuôi dưỡng xương. Canxi và sắt chứa trong loại quả này có thể giúp nuôi dưỡng hệ xương luôn chắc khỏe và không bị xốp. Xương sẽ chắc khỏe hơn.
Quả chùm ruột là một trong những nguồn vitamin C dồi dào cho cơ thể
Một số bài thuốc về chùm ruột mà ít người biết đến
Không chỉ được dùng để ngâm mứt, loại quả của cây này còn được dùng để nấu canh giải nhiệt, bồi bổ sức khoẻ. Bạn cũng có thể tận dụng chúng như một vị thuốc để chữa bệnh:
- Chữa đau nhức: Dùng 100g lá tươi đã rửa sạch, đập nát cùng với tiêu và đắp vào chỗ đau nhức ở lưng, chân kết hợp xoa bóp để có hiệu quả.
- Chữa lở ngứa, mề đay, vết thương ngoài da: Dùng 100g vỏ rễ cây phơi khô tán thành bột và trộn chung với dầu dừa để bôi ngoài da mỗi ngày thì các vết mề đay, ghẻ… sẽ nhanh chóng biến mất.
- Chữa hen suyễn: Dùng 6 quả chùm ruột, 2 củ hành đỏ, một nắm hạt đậu biếc, 8 quả long nhãn đem rửa sạch và nghiền nhỏ, sau đó thêm 2 tách nước đem đi sắc. Đến khi nước cạn còn 1/3 thì lấy ra, lọc rồi thêm đường vào uống ngày 2 lần.
- Ngậm chữa đau răng, đau họng: Dùng 200g bột vỏ thân cây chùm ruột phơi khô, tán thành bột mịn với 1 lít rượu trắng nồng độ cao ngâm trong 10 ngày sẽ mang lại hiệu quả chữa bệnh.
Cách làm mứt quả chùm ruột
Mứt chùm ruột là món ngon thanh ngọt được lòng cả trẻ con và người lớn. Hơn nữa cách làm cũng rất đơn giản, bạn có thể tự làm tại nhà.
Nguyên liệu
- 1kg quả chùm ruột
- 700g đường cát
Cách làm
- Chùm ruột tươi rửa sạch, để ráo sau đó cho vào ngăn đá khoảng 2 ngày cho đông cứng lại rồi đem ra ngoài rã đông tự nhiên
- Sau khi rã đông, đem quả đã mềm vắt bớt nước chua. Nếu không muốn mứt bị dẻo, lúc này bạn nên vắt nước kỹ.
- Trộn đường và chùm ruột lại đều nhau cho đến khi đường tan hết, sau đó cho tất cả lên chảo, sên đều tay.
- Để lửa vừa, đậy nắp lại cho có màu. Khi màu lên đẹp, nước cạn thì tắt bếp.
- Mang mứt ra phơi 1 buổi là có thể ăn được.
Chua ngọt thơm ngon, món mứt này dành được sự yêu mến của rất nhiều người
Lưu ý khi dùng chùm ruột
Uống nước sắc cũng như rượu ngâm từ vỏ rễ cây chùm ruột có thể gây ngộ độc, choáng váng, nhức đầu. Nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến tình trạng đau bụng dữ dội, thậm chí tử vong. Bạn nên cẩn thận!
Loại quả này chứa nhiều axít oxalic nên không phù hợp với người mắc bệnh gút và sỏi thận.
Nguồn tham khảo
Phyllanthus acidus Fruit Benefits for Health and Beauty https://hive.blog/health/@risna01/phyllanthus-acidus-fruit-benefits-for-health-and-beauty-201778t51144641z Ngày truy cập 18/1/2021
Otaheite gooseberry https://www.fruitsinfo.com/otaheite-gooseberry.php Ngày truy cập 18/1/2021
