Lý thuyết Hóa 9 Bài 30: Silic. Công nghiệp silicat
Bài giảng Hóa 9 Bài 30: Silic. Công nghiệp silicat
I. Silic
Kí hiệu hóa học: Si;
Nguyên tử khối : 28
1. Trạng thái thiên nhiên
- Silic là nguyên tố phổ biến thứ hai trong thiên nhiên, chỉ sau oxi, chiếm ¼ khối lượng vỏ Trái Đất.
- Trong tự nhiên Silic không tồn tại ở dạng đơn chất mà chỉ tồn tại ở dạng hợp chất. Các hợp chất của silic tồn tại nhiều là cát trắng, đất sét (cao lanh).
2. Tính chất
- Silic là chất rắn, màu xám, khó nóng chảy, có vẻ sáng của kim loại, dẫn điện kém. Tinh thể silic tinh khiết là chất bán dẫn.
Hình 1: Khối silic
- Silic là phi kim hoạt động hóa học yếu hơn cacbon, clo. Ở nhiệt độ cao, silic phản ứng với oxi tạo thành silic đioxit
- Phương trình hóa học:
Si + O2 →t0 SiO2
- Silic được dùng làm vật liệu bán dẫn trong kĩ thuật điện tử và được dùng để chế tạo pin mặt trời.
Hình 2: Pin mặt trời
II. Silic đioxit (công thức hóa học: SiO2)
- SiO2 là oxit axit. Ở nhiệt độ cao, tác dụng với kiềm và oxit bazơ tan tạo thành muối silicat.
Ví dụ:
SiO2 + 2NaOH →t0 H2O + Na2SiO3 (natri silicat)
SiO2 + CaO →t0 CaSiO3 (canxi silicat)
- Silic đioxit không phản ứng với nước
III. Sơ lược về công nghiệp silicat
Công nghiệp silicat gồm sản xuất đồ gốm, thủy tinh, xi măng từ những hợp chất thiên nhiên của Si và những hóa chất khác.
1. Sản xuất đồ gốm, sứ
Đồ gốm gồm: gạch ngói, gạch chịu lửa và sành, sứ.
Hình 3: Một số đồ gốm
a) Nguyên liệu chính: Đất sét, thạch anh, fenpat (khoáng vật).
b) Các công đoạn chính
- Nhào đất sét + thạch anh + fenpat tạo thành khối dẻo tạo hình và sấy khô.
- Nung các đồ vật trong lò ở nhiệt độ cao.
c) Cơ sở sản xuất: Ở nước ta có nhiều cơ sở sản xuất gốm, sứ như: Bát Tràng - Hà Nội, công ti sứ ở Hải Dương, Đồng Nai, Sông Bé…
2. Sản xuất xi măng
a. Nguyên liệu chính: Đất sét, đá vôi, cát…
b. Các công đoạn chính
- Nghiền nhỏ hỗn hợp đá vôi và đất sét rồi trộn với cát và nước ở dạng bùn
- Nung hỗn hợp trên lò quay (hoặc lò đứng) ở 1400-15000C được clanhke rắn
- Nghiền clanhke nguội với phụ gia được xi măng
Hình 4: Sơ đồ lò quay sản xuất clanhke
c. Cơ sở sản xuất: nước ta có các nhà máy xi măng Hà Tiên, Hải Phòng, Bỉm Sơn…
3. Sản xuất thủy tinh
a. Nguyên liệu: Cát thạch anh (cát trắng), sôđa, đá vôi theo một tỉ lệ thích hợp.
b. Các công đoạn chính
- Trộn nguyên liệu với nhau theo tỉ lệ thích hợp
- Nung hỗn hợp trong lò nung ở khoảng 9000C được thủy tinh nhão
- Làm nguội từ từ được thủy tinh dẻo
- Ép, thổi thủy tinh dẻo thành các đồ vật
Các phương trình hóa học:
CaCO3 →t0 CaO + CO2
SiO2 + CaO →t0 CaSiO3
SiO2 + Na2CO3 →t0 Na2SiO3 + CO2
c. Cơ sở sản xuất: nước ta có nhiều nhà máy sản xuất thủy tinh ở Hải Phòng, Hà Nội, Bắc Ninh…
Hình 5: Một số dụng cụ thí nghiệm bằng thủy tinh.
Trắc nghiệm Hóa học 9 Bài 30: Silic. Công nghiệp silicat
Câu 1: Silic là chất ở dạng
A. Tinh thể ion
B. Tinh thể phân tử
C. Tinh thể nguyên tử
D. Vô định hình
Câu 2: Trong công nghiệp, Si được điều chế bằng cách nào?
A. Nung hỗn hợp gồm Mg và cát nghiền mịn
B. Dùng than cốc khử silic đioxit trong lò điện
C. Nung monosilan (SiH4) ở khoảng
D. Nung SiH4 với Na ở khoảng
Câu 3: Đun nóng m gam Silic trong oxi dư thu được 10,68 gam silic đioxit. Giá trị của m là
A. 3,211 gam
B. 2,492 gam
C. 4,984 gam
D. 5,109 gam
Câu 4: Công nghiệp silicat gồm
A. sản xuất đồ gốm
B. sản xuất thủy tinh
C. sản xuất xi măng
D. Cả A, B, C đều đúng
Câu 5: Silic đioxit là
A. Oxit bazơ
B. Bazơ
C. Oxit axit
D. Axit
Câu 6: Cho 12 gam SiO2 tác dụng vừa đủ với CaO, sau phản ứng thu được m gam canxi silicat. Giá trị của m là
A. 20,4 gam
B. 21,3 gam
C. 22,4 gam
D. 23,2 gam
Câu 7: Trong tự nhiên silic tồn tại ở dạng
A. Đơn chất.
B. Hợp chất
C. Hỗn hợp
D. Vừa đơn chất vừa hợp chất
Câu 8: Nguyên liệu sản xuất đồ gốm là
A. Đất sét
B. Thạch anh
C. Fenpat
D. Cả A, B, C đều đúng
Câu 9: Để phản ứng hết với 2,8 gam Silic cần V lít khí oxi ở đktc thu được sản phẩm là silic đioxit. Giá trị của V là
A. 4,25 lít
B. 3,36 lít
C. 1,12 lít
D. 2,24 lít
Câu 10: Thành phần chính của xi măng là
A. Canxi silicat
B. Canxi silicat và nhôm oxit
C. Canxi aluminat
D. Canxi silicat và canxi aluminat
Xem thêm các bài tổng hợp lý thuyết Hóa lớp 9 đầy đủ, chi tiết khác:
Lý thuyết Bài 31: Sơ lược về bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học
Lý thuyết Bài 32: Luyện tập chương 3: phi kim - Sơ lược về bảng tuần hoàn
Lý thuyết Bài 34: Khái niệm về hợp chất hữu cơ và hóa học hữu cơ
Lý thuyết Bài 35: Cấu tạo phân tử hợp chất hữu cơ
Lý thuyết Bài 36: Metan