Đi vào thế giới của văn nghị luận xã hội đòi hỏi phương pháp lập luận phải chặt chẽ, dẫn chứng chính xác, phù hợp, đầy sức thuyết phục. Chính vì thế, nó đòi hỏi khả năng suy luận cao, vốn kiến thức xã hội phong phú để có thể lý giải những vấn đề cần nghị luận. Bên cạnh những phần phân tích và bàn luận chung của NLXH, các em học sinh cũng cần làm tốt được phần bàn luận mở rộng. Chính phần này sẽ giúp cho bài viết của các em sâu sắc hơn và giàu tư duy phản biện. Song có một thực tế là các em rất ít đọc báo, ít theo dõi thời sự, thiếu quan tâm đến chính trị xã hội. Đây là một thiếu sót lớn khi các bạn đi nhìn nhận vấn đề theo nhiều cách khác nhau. Những kiến thức đầy sinh động của hiện thực cuộc sống không chỉ mang tính thuyết phục mà còn làm phong phú cho bài văn.
Có nhiều cách mở rộng vấn đề: Mở rộng bằng cách phê phán; đào sâu thêm vấn đề; nhìn nhận vấn đề theo một chiều hướng khác.
Phê phán: Nếu vấn đề em đang bàn luận là hiện tượng xấu thì em sẽ đưa ra lời đánh giá chỉ trích một cách thẳng thắn về những cá thể liên quan đến vấn đề nghị luận. Nếu vấn đề em đang bàn luận là vấn đề tốt thì em cần thẳng thắn phê phán bộ phận một số người ý thức kém, không chấp hành,...
Nhìn nhận vấn đề theo chiều hướng khác: Trong đề văn nghị luận chưa hẳn vấn đề nghị luận tích cực đúng trong mọi hoàn cảnh, chưa hẳn vấn đề nghị luận tiêu cực sai trong mọi hoàn cảnh, đưa góc nhìn xấu nhất có thể xảy ra trong vấn đề nghị luận tích cực, đưa góc nhìn tốt nhất có thể xảy ra trong vấn đề nghị luận tiêu cực hoặc giải quyết các mâu thuẫn tồn tại trong đề bài.
ĐỌC THÊM NGHỊ LUẬN XÃ HỘI || "NGHÈO NÀN VỀ VẬT CHẤT DỄ CHỮA, NGHÈO NÀN VỀ TÂM HỒN KHÓ CHỮA"
Những câu dẫn giúp các em làm tốt phần mở rộng này:
Phê phán:
- Thật đáng buồn cho những ai….
- Trong xã hội hiện nay thật đáng chê trách những con người…
- Cuộc sống sẽ thật sự tẻ nhạt nếu chúng ta cứ mãi….
- Đâu đó trong xã hội vẫn có bộ phận một số những người trẻ…
- Cuộc đời vẫn còn đó những trái tim đang đập nhưng lạc mất nhịp sống. Đó là những trái tim…
- Bạn đã bao giờ tự hỏi, bạn sẽ sống ra sao nếu như thế kỉ XXI của chúng ta không có sự xuất hiện của các máy móc, công nghệ hiện đại? Thế nhưng, thật đáng buồn khi những người trẻ chúng ta đang bị cuốn theo guồng quay, bị trở thành những con robot …
- Có bao nhiêu người đang sống những cuộc đời “không đáng một xu”. Chẳng có gì bao biện được cho những cái tôi lười biếng và hèn nhát ấy. Cứ ngồi lì trong phòng với suy nghĩ “an phận thủ thường” có một cuộc đời hạnh phúc, lao ra xã hội “chẳng thể vui” thì mãi mãi bạn chỉ là những xác thể dần tàn mà thôi. Những con người như vậy cần lên án và phê phán.
Nhìn nhận vấn đề theo một chiều hướng khác:
Em sẽ triển khai theo công thức:
Vấn đề nghị luận + không có nghĩa là + hướng em muốn nói đến
hay: Nhìn nhận từ góc độ tổng quát/sâu sắc hơn, ta thấy VĐNL có nghĩa là/không có nghĩa là….
VD1:
Lạc quan không có nghĩa là tự tin thái quá, đặc biệt là trước những tình huống nguy cấp cần đến sự tập trung cao độ. Lúc này, sự lạc quan vô hình biến người ta thành chủ quan, xem nhẹ mọi thách thức mà không có sự ứng phó tỉnh táo trước chúng. Sự lạc quan thái quá hoàn toàn có thể dẫn đến thất bại hay làm hỏng việc.
VD2:
Cho không có nghĩa là mất mà cho là mãi mãi còn trong tâm của người nhận. Người xưa có câu: “Cho thì còn mà ăn là mất”. Vậy cho đi mà không nghĩ đến báo đáp là một hành động đầy tính nhân văn cao cả.
VD3:
Không phải mục tiêu nào cũng được hoàn thành trọn vẹn. Không phải công việc nào cũng kết thúc thành công. Không phải nỗ lực nào cũng được đền đáp xứng đáng và không phải ước mơ nào cũng trở thành hiện thực. Trên con đường vươn tới và thực hiện hoài bão khát vọng của mình, đâu phải con đường nào cũng bằng phẳng thuận lợi. Điều quan trọng là…
VD4:
Không ít những loài sống dưới đất, như chồn hay sóc, vẫn có thể bay. Không thiếu những loài chim vẫn có thể bơi, thậm chí có những loài hy sinh chức năng của đôi cánh trong không trung để đổi lấy việc tối đa hóa khả năng hoạt động của cánh ở dưới nước. Như chim cánh cụt với khả năng lặn sâu tới 500m, trở thành sát thủ ở một môi trường vốn không dành cho chúng. Vậy nên chúng ta ai cũng có khả năng tiềm ẩn…
Đồng hành cùng chị trong KHÓA HỌC VĂN VIP 2K6 để đạt 8+ Văn nhé!
Cập nhật thêm những bài viết hay tại các kênh truyền thông của HVCH:
Fanpage: Học văn chị Hiên
Youtube: Học văn chị Hiên - Youtube
IG: Học văn chị Hiên
Tiktok: Học văn chị Hiên