Bệnh uốn ván (tetanus, hay phong đòn gánh) là một bệnh nhiễm trùng cấp tính do ngoại độc tố của vi khuẩn uốn ván (Clostridium tetani) phát triển tại vết thương trong điều kiện yếm khí.
Triệu chứng của bệnh uốn ván thường là những cơn co cứng cơ kèm theo đau, trước tiên là các cơ nhai, cơ mặt, cơ gáy và sau đó là cơ toàn thân.
Nha bào uốn ván xâm nhập vào cơ thể qua các vết thương hoặc xây xát chảy máu bị nhiễm đất bẩn, bụi đường, phân người hoặc phân súc vật, qua các vết rách, vết bỏng, vết thương dập nát, vết thương nhẹ, hoặc do phẫu thuật, nạo thai, tiêm chích trong điều kiện không vệ sinh.
Huyết thanh kháng độc tố uốn ván SAT không phải là một loại vắc xin. Đây là một loại sinh phẩm y tế trong thành phần có chứa kháng thể đặc hiệu kháng độc tố uốn ván. SAT được sử dụng dự phòng bệnh uốn ván cho bệnh nhân bị súc vật cắn hoặc bị các vết thương sâu và điều trị cho bệnh nhân bị uốn ván khi đã có triệu chứng.
ĐỐI TƯỢNG
Dự phòng: Người bị vết thương có nguy cơ nhiễm nha bào uốn ván; người bị vết thương mà đã được tiêm phòng vắc xin uốn ván trước đó hơn 10 năm; người bị vết thương có chế độ tiêm phòng vắc xin uốn ván không đầy đủ hoặc không chắc chắn.
Điều trị: cho bệnh nhân bị bệnh uốn ván khi đã có triệu chứng bệnh.
SAT được tiêm càng sớm càng tốt ngay sau khi bị vết thương cắn.
LIỀU TIÊM
Liều dùng giống nhau cho cả trẻ em và người lớn.
Dự phòng sau khi bị thương: tiêm 0.1ml, chờ nữa giờ, nếu không phản ứng tiêm hết liều còn lại.
Liều thông thường huyết thanh kháng độc tố uốn ván ở người lớn và trẻ em dự phòng sau khi bị thương là 1500đvqt, tiêm càng sớm càng tốt sau khi bị thương.
Liều tiêm có thể gấp đôi khi:
- Trường hợp vết thương sâu, bị vấy nhiễm nhiều
- Tiêm muộn hơn 24 giờ sau khi bị vết thương
- Người lớn có cân nặng trên mức trung bình
Điều trị uốn ván: Liều khuyên dùng của người lớn và trẻ em: 3.000 - 6.000đvqt; uốn ván sơ sinh 5.000 - 10.000đvqt
Chống chỉ định
SAT không sử dụng cho
- Những người từng bị phản ứng quá mẫn với protein có nguồn gốc từ động vật (từ ngựa) và dị ứng với các thành phần của thuốc.
- Trong tiêm ngừa ở phụ nữ có thai.
Chú ý đặc biệt
- Khai thác tiền căn dị ứng với thuốc, với thức ăn, và dị ứng khi tiếp xúc với động vật (nhất là ngựa).
- Không dùng thuốc Corticoide và uống rượu bia tối thiểu 2 tuần sau khi tiêm ngừa.
- Trường hợp tiêm cùng lúc với vắc xin uốn ván thì tiêm 2 vị trí đối lập nhau và không dùng chung bơm kim tiêm.
Phản ứng sau tiêm
Người được tiêm huyết thanh kháng độc tố SAT cso thể gặp phải những phản ứng sau:
Tại chỗ tiêm: đau, xuất hiện quần đỏ và ngứa tại nơi tiêm
Toàn thân:
- Phản ứng dị ứng tức thời: tụt huyết áp, khó thở, phù Quincke, sốc phản vệ (tỉ lệ <1/10.000)
- Phản ứng dị ứng chậm: khoảng 7 đến 10 ngày sau khi điều trị có thể gặp: sốt, ngứa, phát ban hay mề đay, nổi hạch và đau khớp.
Khi bị súc vật cắn hoặc có vết thương, nên đến cơ sở y tế gần nhất để được tư vấn tiêm SAT và điều trị hợp lý.